ក្រមរដ្ឋប្បវេណី
គន្ថីទី៨
សន្តតិកម្ម
ជំពូកទី ៥
ការយល់ព្រម និងការបោះបង់សន្តតិកម្ម
ផ្នែកទី ១
បទប្បញ្ញត្តិទូទៅ
មាត្រា ១២៤៨. អំឡុងពេលនៃការយល់ព្រម ឬ ការបោះបង់
១-សន្តតិជន ត្រូវធ្វើការយល់ព្រម ឬការបោះបង់សន្តតិកម្ម ទាំងស្រុង ឬដោយកម្រិត នៅក្នុងអំឡុងពេល ៣ (បី) ខែ គិតចាប់ពីពេលដែលបានដឹងថា សន្តតិកម្មចំពោះ ខ្លួនបានចាប់ផ្ដើម ។ ប៉ុន្តែ អំឡុងពេលនេះ អាចពន្យារទៀត បានតាមពាក្យសុំរបស់សន្តតិជនទៅតុលាការ ។
២-សន្តតិជន អាចធ្វើការស្រាវជ្រាវមត៌ក បាននៅមុនពេលធ្វើការយល់ព្រម ឬការបោះបង់ ។
មាត្រា ១២៤៩. ករណីពិសេសនៃអំឡុងពេល បើសន្តតិជនទទួលមរណភាព
បើសន្តតិជន បានទទួលមរណភាពនៅមុនពេលធ្វើការយល់ព្រម ឬការបោះបង់អំឡុងពេលដែល បានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ១២៤៨ (អំឡុងពេលនៃការយល់ព្រម ឬការបោះបង់) ខាងលើនេះ ត្រូវគណនាដោយគិតចាប់ពីពេលដែលសន្តតិជនរបស់ជននោះ បានដឹងថាសន្តតិកម្មចំពោះខ្លួន បានចាប់ផ្ដើម។
មាត្រា ១២៥០. ករណីពិសេសនៃអំឡុងពេល បើសន្តតិជនជាអនីតិជន ជាអាទិ៍
បើសន្តតិជន ជាអនីតិជន ឬជននៅក្រោមអាណាព្យាបាលទូទៅអំឡុងពេលដែលបានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ១២៤៨ (អំឡុងពេលនៃការយល់ព្រម ឬការបោះបង់) ខាងលើនេះ ត្រូវគណនាដោយគិតចាប់ពីពេលដែលអ្នកតំណាងដែលច្បាប់បានកំណត់នោះ បានដឹងថា សន្តតិកម្មចំពោះជនដែលជាអនីតិជន ឬជននៅក្រោម អាណាព្យាបាលទូទៅនោះ បានចាប់ផ្ដើម។
មាត្រា ១២៥១. ករណីពិសេសនៃអំឡុងពេលបើសន្តតិជនមិនដឹង អំពីអត្ថិភាពនៃកាតព្វកិច្ច
១-ក្នុងករណីដែលមតកជន មានកាតព្វកិច្ចដែលមានចំនួនទឹកប្រាក់ច្រើន ហើយមិនអាចយកមត៌កទៅសងឱ្យគ្រប់ចំនួនបានទេ បើសន្តតិជន មិនអាចដឹងអំពីអត្ថិភាពនៃកាតព្វកិច្ចនោះតាមស្ថានភាពនៃជីវភាពរបស់មតកជន ស្ថានភាពនៃទ្រព្យសម្បត្តិរបស់មតកជន ឬស្ថានភាពផ្សេងៗទៀត អំឡុងពេលដែលបានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី១ នៃមាត្រា ១២៤៨ (អំឡុងពេលនៃការយល់ព្រម ឬការបោះបង់) ខាងលើនេះ ត្រូវគណនា ដោយគិតចាប់ពីពេលដែលសន្តតិជនបានដឹងអំពីអត្ថិភាពនៃកាតព្វកិច្ចនោះ ។
២-ក្នុងករណីដែលបានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ ខាងលើនេះ បើសន្តតិជនបានចាត់ចែងមត៌កដើម្បីសងកាតព្វកិច្ចផ្សេង ដែលត្រូវបានទទួលតាមរយៈសន្តតិកម្មនៅមុនពេល បានដឹងអំពីអត្ថិភាពនៃកាតព្វកិច្ចដែល បានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ ដដែលនេះបញ្ញត្តិនៃចំណុច ក មាត្រា ១២៥៥ (ការយល់ព្រមទាំងស្រុងតាមច្បាប់) នៃក្រមនេះ មិនត្រូវយកមកអនុវត្តឡើយ ។
មាត្រា ១២៥២. ការលុបចោលការយល់ព្រម ឬការបោះបង់
១-ការយល់ព្រម និងការបោះបង់សន្តតិកម្មមិនអាចលុបចោលបានឡើយ ទោះនៅក្នុងអំឡុងពេលដែលបានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ១២៤៨ (អំឡុងពេលនៃការយល់ព្រម ឬការបោះបង់) នៃក្រមនេះ ក៏ដោយ ។
២-បញ្ញត្តិនៃកថាខណ្ឌទី ១ ខាងលើនេះ ពុំរារាំងចំពោះការលុបចោលនូវការយល់ព្រម ឬបោះបង់សន្តតិកម្ម ដោយយកមូលហេតុមានវិការៈក្នុងការបង្ហាញឆន្ទៈឡើយ ។ ប៉ុន្តែ សិទ្ធិលុបចោលនេះ ត្រូវរលត់បើពុំបានអនុវត្តនៅក្នុងអំឡុងពេល ៦ (ប្រាំមួយ) ខែគិតចាប់ពីពេលដែលអាចផ្តល់សច្ចានុមតិបាន ។ បញ្ញត្តិនេះត្រូវយកមកអនុវត្តដូចគ្នាផង ដែរចំពោះករណីដែលពុំបានអនុវត្តសិទ្ធិលុបចោលនៅក្នុងអំឡុងពេល ៥ (ប្រាំ) ឆ្នាំ គិតចាប់ពីពេលដែលចាប់ផ្តើមធ្វើសន្តតិកម្ម ។
៣-បុគ្គលដែលមានបំណងចង់លុបចោល ការយល់ព្រមដោយកម្រិត ឬការបោះបង់ តាមបញ្ញត្តិនៃកថាខណ្ឌទី ២ ខាងលើនេះ ត្រូវដាក់ពាក្យសុំលុបចោលនោះ ទៅតុលាការ ។
មាត្រា ១២៥៣. ការហាមឃាត់មិនឱ្យធ្វើបណ្តឹងចំពោះសន្តតិជន នៅមុនការយល់ព្រម
សិទ្ធិទាមទារចំពោះបេតិកភ័ណ្ឌ ពុំអាចយកមកអះអាងក្នុងបណ្តឹងចំពោះសន្តតិជននៅមុនពេលយល់ព្រមលើសន្តតិកម្ម បានឡើយ ។
ផ្នែកទី ២
ការយល់ព្រម
មាត្រា ១២៥៤. ការយល់ព្រមទាំងស្រុង
បើសន្តតិជន បានយល់ព្រមទាំងស្រុង ត្រូវទទួលបន្តដោយគ្មានកម្រិតនូវសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចរបស់មតកជននោះ។
មាត្រា ១២៥៥. ការយល់ព្រមទាំងស្រុងតាមច្បាប់
ក្នុងករណីដែលកំណត់ដូចខាងក្រោមនេះត្រូវចាត់ទុកថា សន្តតិជនបានយល់ព្រម ទាំងស្រុងតាមច្បាប់ :
ក-បើសន្តតិជន បានចាត់ចែងមតិកនោះទាំងអស់ ឬមួយភាគ ។ ប៉ុន្តែ បញ្ញត្តិនេះមិនត្រូវយកមកអនុវត្តឡើយ ចំពោះសកម្មភាពរក្សា និងសកម្មភាពត្រឹមតែជា ការគ្រប់គ្រង ។
ខ-បើសន្តតិជនមិន បានយល់ព្រមដោយកម្រិត ឬបោះបង់នៅក្នុងអំឡុងពេលដែលបានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ១២៤៨ (អំឡុងពេលនៃការយល់ព្រម ឬការបោះបង់) នៃក្រមនេះ ។
គ-ទោះបីជាសន្តតិជន បានយល់ព្រមដោយកម្រិតឬបោះបង់ក៏ដោយបើសន្តតិជន បានលាក់មត៌កទាំងអស់ ឬមួយភាគ ឬបានប្រើប្រាស់មត៌កនោះដើម្បីខ្លួន ។ ប៉ុន្តែ បញ្ញត្តិនេះមិនត្រូវយកមកអនុវត្តឡើយ នៅក្រោយពេលដែលជនដែលបានក្លាយជាសន្តតិជនដោយសារការបោះបង់របស់សន្តតិជនលំដាប់មុនបានយល់ព្រម ។
មាត្រា ១២៩៦. ការយល់ព្រមដោយមានកម្រិត
១-សន្តតិជនអាចយល់ព្រម ដោយបម្រុងទុកនូវសំណងកាតព្វកិច្ច និងអច្ច័យទាន របស់មតកជន បានត្រឹមកម្រិតនៃទ្រព្យសម្បត្តិដែលខ្លួនបានទទួលតាមរយៈសន្តតិកម្មតែ ប៉ុណ្ណោះ ។
២-បើសន្តតិជនមានច្រើននាក់ ការយល់ព្រមដោយកម្រិតនេះ អាចធ្វើបានលុះត្រាតែសហសន្តតិជននោះ បានធ្វើដោយរួមគ្នាទាំងអស់ ។
មាត្រា ១២៥៧. វិធីនៃការយល់ព្រមដោយកម្រិត
សន្តតិជនដែលមានបំណងចង់យល់ព្រមដោយកម្រិតត្រូវធ្វើបញ្ជីសារពើភ័ណ្ឌ ហើយត្រូវដាក់ពាក្យសុំអំពីការយល់ព្រមដោយកម្រិតនោះ ទៅតុលាការនៅក្នុងអំឡុងពេល ដែលបានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ១២៤៨ (អំឡុងពេលនៃការយល់ព្រម ឬការបោះបង់) នៃក្រមនេះ ។
មាត្រា ១២៥៨. អានុភាពនៃការយល់ព្រមដោយកម្រិត
១-ក្នុងករណីដែលសន្តតិជន បានយល់ព្រមដោយកម្រិត ម្ចាស់បំណុលរបស់មតកជនពុំអាចតាមទាមទារឱ្យសន្តតិជនទទួលខុសត្រូវចំពោះទ្រព្យសម្បត្តិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ សន្តតិជននោះ បានឡើយ ។
២-ក្នុងករណីដែលបានកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ ខាងលើនេះសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ច របស់សន្តតិជនដែលមានចំពោះមតកជននោះ ត្រូវចាត់ទុកថា មិនបានរលត់ដោយព្យាកុលភាពឡើយ ។
មាត្រា ១២៥៩. ករណីដែលហេតុនៃការយល់ព្រមតាមច្បាប់កើតឡើង ក្រោយការយល់ព្រមដោយកម្រិត
១-ក្នុងករណីដែលជនដែល បានធ្វើសន្តតិកម្មតែម្នាក់ឯងបានយល់ព្រមដោយកម្រិត បើសន្តតិជននោះមិន បានសរសេរទ្រព្យសម្បត្តិទាំងអស់ ឬមួយភាគ នៅក្នុងបញ្ជីសារពើភ័ណ្ ដោយទុច្ចរិត ឬបើមានហេតុដែលបានកំណត់នៅក្នុងចំណុច ក ឬ គ នៃ មាត្រា ១២៥៥ (ការយល់ព្រមទាំងស្រុងតាមច្បាប់) នៃក្រមនេះ កើតឡើងចំពោះសន្តតិជននោះ ត្រូវចាត់ទុកថា សន្តតិជននោះ បានយល់ព្រមទាំងស្រុង ហើយសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៃការយល់ព្រមដោយកម្រិត មិនបង្កើតអានុភាព តាំងពីដំបូងមក ។
២-បើមានមូលហេតុដូចកំណត់នៅក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ ខាងលើនេះ ចំពោះសហសន្តតិជនម្នាក់ ឬច្រើននាក់ ដែលបានយល់ព្រមដោយកម្រិតម្ចាស់បំណុលរបស់មតកជនអាចអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួនទៅលើសហសន្តតិជនម្នាក់ ឬច្រើននាក់នោះ ចំពោះចំនួនទឹកបាក់នៃសិទ្ធិលើបំណុល ដែលពុំអាចទទួលការសងដោយមតិក តាមចំណែកមតិកនីមួយៗ នោះបាន ។
ផ្នែកទី ៣
ការបោះបង់
មាត្រា ១២៦០. ការបោះបង់សន្តតិកម្ម
បុគ្គលដែលមានបំណងបោះបង់សន្តតិកម្ម ត្រូវដាក់ពាក្យសុំការបោះបង់សន្តតិកម្ម នោះ ទៅតុលាការ ។
មាត្រា ១២៦១. អានុភាពនៃការបោះបង់
បុគ្គលដែលបានបោះបង់សន្តតិកម្ម ត្រូវចាត់ទុកថា បុគ្គលនោះមិនមែនជាសន្តតិជនតាំងពីដំបូងមក ។
Lawkh 